วันที่ 8 เมษายน 2564 รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับไวรัสโควิด-19 สายพันธุ์สหราชอาณาจักร ที่นอกจากจะแพร่เชื้อเร็วขึ้น 70 % รุนแรงขึ้น 30 % แล้ว ยังมีแนวโน้มจะดื้อต่อการรักษาด้วย พร้อมระบุขณะนี้คุมสถานการณ์การแพร่ระบาดไม่อยู่แล้ว เพราะฉะนั้นระลอก 3 มาแน่นอน โดยมีรายละเอียด ดังนี้
…อัพเดตเรื่องวัคซีน Astrazeneca…
…ล่าสุดองค์กร European Medicines Agency (EMA) ซึ่งดูแลเรื่องความปลอดภัยของยาและวัคซีนของยุโรป ได้ข้อสรุปหลังจากทำการทบทวนหลักฐานวิชาการต่างๆ แล้ว สรุปว่า”มีความเป็นไปได้ที่วัคซีนจะมีความเชื่อมโยงกับภาวะลิ่มเลือดอุดตันและเกร็ดเลือดต่ำ”
ผลข้างเคียงที่รุนแรงนี้มักเกิดขึ้นในคนที่อายุน้อยกว่า 60 ปี และมักเกิดภายในระยะเวลา 2 สัปดาห์หลังฉีดวัคซีน
ลิ่มเลือดอุดตันนั้นสามารถเกิดได้ทั้งในหลอดเลือดดำในสมอง (cerebral venous sinus thrombosis, CVST) และช่องท้อง (splanchnic vein thrombosis) และสามารถเกิดอุดตันในหลอดเลือดแดงได้ด้วย โดยสามารถเจอเกล็ดเลือดต่ำ และภาวะเลือดออกได้เช่นกัน
จากข้อมูลที่รวบรวมถึงวันที่ 22 มีนาคม 2021 พบว่ามีผู้ที่เกิดภาวะอุดตันของหลอดเลือดดำในสมอง หรือ cerebral venous sinus thrombosis ถึง 62 คน และอุดตันของหลอดเลือดดำในช่องท้อง 24 คน โดยเสียชีวิตไปรวม 18 คน จากการฉีดวัคซีนในยุโรปไปราว 25 ล้านคน
…สำหรับสถานการณ์ของไทยเรา…
ไวรัสสายพันธุ์ที่กลายพันธุ์จากสหราชอาณาจักร B.1.1.7 นั้นเป็นหนึ่งในสามสายพันธุ์หลักที่ทั่วโลกคาดการณ์ไว้แล้วว่าจะก่อให้เกิดการระบาดซ้ำในประเทศต่างๆ
ดังนั้นจึงไม่แปลกใจที่เราจะเห็นมาระบาดในเมืองไทย เนื่องจากตั้งแต่ระลอกสองตั้งแต่ปลายปีที่ผ่านมา หน่วยงานรัฐไม่สามารถดำเนินการตัดวงจรการระบาดได้ การเข้ามาของเชื้อนั้นมาได้หลากหลายทาง ไม่ใช่แค่มาทางเครื่องบินและผ่านสถานกักตัวของรัฐเท่านั้น แต่การลักลอบเข้ามาตามช่องทางต่างๆ ย่อมมีความเป็นไปได้
อย่างไรก็ตาม ขอให้เรารู้จักเชื้อให้ดี จะได้รับมือมันให้ถูกต้อง
สายพันธุ์สหราชอาณาจักรนี้จะแพร่เร็วขึ้นกว่าสายพันธุ์ดั้งเดิม 70% และรุนแรงขึ้น 30% นั่นแปลว่าการระบาดจะเร็วขึ้นกว่าเดิม และมีโอกาสป่วยและเสียชีวิตได้มากขึ้นกว่าเดิม
นอกจากนี้ต้องทราบด้วยว่า สายพันธุ์สหราชอาณาจักรรวมถึงอีกสองสายพันธุ์คือแอฟริกาใต้ (B.1.351) และบราซิล (P.1) นั้นที่ทำให้กังวลกันมากเพราะนอกจากแพร่เร็ว รุนแรงขึ้นแล้ว ยังมีแนวโน้มจะดื้อต่อการรักษาด้วย convalescent plasma และดื้อต่อวัคซีนด้วย
หากดูในตารางจะพบว่าสรรพคุณของวัคซีนในการป้องกันการติดเชื้อนั้น มีวัคซีนคือ Pfizer/Biontech, Moderna, J&J ที่มีสรรพคุณนี้ราว 70%
ในขณะที่สรรพคุณของวัคซีนในการป้องกันการป่วยแบบมีอาการ ก็มีแตกต่างกันไปในแต่ละชนิด ให้ดูในตาราง
ส่วนหากเจาะลึกตามสายพันธุ์ที่กลายพันธุ์ วัคซีนที่ไทยใช้นั้นคือ Astrazeneca จะได้ผลราว 74% แต่ Sinovac นั้นยังไม่มีข้อมูลวิจัยที่ชัดเจนถึงผลในชีวิตจริง
ย้ำเตือนเราทุกคนอีกครั้งว่า วัคซีนที่เรามีนั้น สรรพคุณจำกัด ไม่ได้ป้องกันการติดเชื้อ ฉีดแล้วยังมีโอกาสติดเชื้อได้และนำเชื้อไปแพร่ให้คนรักคนใกล้ชิดและคนอื่นในสังคมได้
ใครจะไปรับวัคซีนมาแล้ว ก็ยังสามารถติดเชื้อได้ แพร่ได้ ป่วยได้ แม้จะช่วยลดอัตราการเสียชีวิตหรือป่วยรุนแรงก็ตาม ดังนั้นจึงต้องไม่หลงไปกับมายาคติว่าฉีดแล้วจะใช้ชีวิตเสรีได้ ยังต้องป้องกันตัวอย่างเคร่งครัด
การระบาดตอนนี้วิกฤติรุนแรง กระจายไปทั่ว ไม่มีทางจะแบ่งโซนสีได้ครับ เพราะไม่เกิดประโยชน์ใดๆ อีกต่อไป
ต้องยอมรับว่า เอาไม่อยู่ คุมไม่อยู่ และการดำเนินนโยบายและมาตรการที่ผ่านมานั้นไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ
รัฐควรลดทิฐิ เร่งทำทุกวิถีทางที่จะนำเข้าวัคซีนที่มีสรรพคุณสูงและปลอดภัยมาให้ประชาชน โดยปลดล็อคกฎระเบียบและร่วมลงทุนกับภาคส่วนอื่นในสังคม
รัฐควรขยายศักยภาพของระบบการตรวจโควิดให้มากขึ้น และจำเป็นต้องเพียงพอสำหรับทุกคน ครอบคลุมทุกพื้นที่ โดยควรตั้งเป้าหมายไว้อย่างน้อยให้สามารถตรวจได้อย่างน้อย 2 ครั้งต่อคนต่อปี
การระบาดระลอกสามนั้นมาแน่นอนครับ แต่ภาพที่เห็นตอนนี้ ยังขอยืนยันว่ายังไม่ใช่ของจริง
สำหรับประชาชน เรียนย้ำว่า เมษายนนี้ เป็นเมษายนที่ต่างจากปีที่แล้วอย่างสิ้นเชิง เพราะนโยบายและมาตรการของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องนั้นต่างจากเดิมมาก และเปิดประตูความเสี่ยงทุกบานพร้อมกัน
สิ่งที่เราจะทำได้คือ…
…อยู่บ้านให้มากๆ ออกจากบ้านเท่าที่จำเป็น…
…ทำงาน รีบไป รีบกลับ เลี่ยงการเดินทางช่วงเวลาที่แออัดหากทำได้ แต่หากทำไม่ได้ ก็ป้องกันตัวให้เต็มที่…
…ในที่ทำงาน ควรใส่หน้ากากเสมอ แม้จะพบกับเจ้านายหรือเพื่อนร่วมงานก็ตาม…
…work from home เต็มรูปแบบ…
…งดการกินดื่มในร้านอาหาร คาเฟ่ ซื้อกลับจะปลอดภัยที่สุด…
…งดตะลอนท่องเที่ยว ไม่ควรหลงไปกับคำโฆษณาประชาสัมพันธ์ที่จะนำไปสู่หายนะการระบาด…
…ธุรกิจห้างร้านต่างๆ ขอให้ป้องกันตัวอย่างเคร่งครัด หมั่นตรวจบุคลากรอย่างสม่ำเสมอ และหากเป็นการค้าขายสินค้า อาหาร เครื่องดื่ม ควรให้บริการแบบ delivery หรือสั่งกลับบ้านเท่านั้น…
…วางแผนชีวิตให้ดี เพราะการระบาดซ้ำครั้งนี้ ผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจอาจมากกว่าปีที่แล้วครับ
ด้วยรักและห่วงใยเสมอ
อ้างอิง
AstraZeneca’s COVID-19 vaccine: EMA finds possible link to very rare cases of unusual blood clots with low blood platelets. News. 7 April 2021.
ขอบคุณ ที่มา : Thira Woratanarat
สั่งจองนิตยสาร Howe โดยไม่ต้องรอหาตามแผงสั่งได้ที่
Line : Howemagazine
Fanpage : Howemagazine
รายละเอียดการสั่ง (คลิ๊ก)
อ่านนิตยสาร Howe Magazine ออนไลน์ได้ที่
